Ik ben een Freinet - mama

We zijn oktober dus dat betekent dat het schooljaar ondertussen een maand aan de gang is. Althans voor de meeste. Want onze dochter start in februari. Het inschrijvingsproces en het nodige nachtjes kamperen ( 16 nachten om precies te zijn!) - waar je alles over kunt lezen in ons kampeerdagboek trouwens - zitten er op. Maar binnen vier maanden is het voor echt. Dan start - in onze ogen - onze kleine prinses aan haar schoolcarrière.

Het is een dubbel gevoel. Enerzijds kijk ik er ontzettend uit naar de volgende fase in haar leven. Ik kijk er naar uit om haar te zien groeien en haar thuis te zien komen met nieuwe dingen die ze geleerd heeft en haar avonturen. Maar anderzijds ervaar ik ook een beetje angst. Is mijn mama - hart wel klaar om mijn kleine meid los te laten in zo een grote en nieuwe omgeving? Zal ze het redden in die niet vertrouwde omgeving?

Iets meer dan een half jaar geleden zaten wij nog te kamperen aan de school ‘ Villa Zonnebloem’ te Mechelen. Een school die werkt met de visie van Freinet. Anno 2019 zou je denken dat mensen dit begrip kennen, maar gaandeweg ontmoet ik nog steeds mensen met vooroordelen. Vaak omdat ze de nodige kennis niet hebben. Mensen die geen idee hebben van wat het net inhoudt hebben vaak ook het idee om die dingen af te keuren of erger nog, die een negatieve mening hebben die niet eens deftig onderbouwd is. Wel lieve volgers, laten we daar komaf mee maken.

Wat is het, hoe werkt het en waarom kozen wij bewust voor deze school met deze methodiek? Je leest het in onze blog van vandaag.

Uitgangspunten

Om een beeld te vormen over een Freinetschool moet je eerst weet hebben over de basisprincipes en uitgangspunten waaruit de methodiek start.

Bij het freinetonderwijs gaat men ervan uit dat het vertrekpunt start vanuit de ervaringen en de beleefwereld van het kind. Vanuit dit vertrekpunt start de leerkracht. Dit doet men aan de hand van een groepsgesprek. De kinderen vertellen en zo komt de leerkracht te weten wat er speelt binnen de klasgroep. Dit vraagt een correcte luisterhouding van de leerkracht maar ook van de kinderen. Tijdens zo een groepsgesprek gaat het niet alleen over wat de kinderen vertellen maar leren ze al doende de vaardigheden om zo een gesprek te voeren. Luisteren, inpikken, reageren, geduld hebben, iemand laten uitpraten... Het zijn allemaal leerrijke vaardigheden die hier aan bod komen.

Vervolgens omschrijft Freinet dat leren betekent dat het kind handelend experimenteel zoekt en ontdekt. Men leert al doende.

Daarnaast moet het werk van de leerlingen plaatsvinden in een zinvolle context. Laat daarmee het eerste bekende vooroordeel al geschrapt worden van vele onwetende. Kinderen die in een Freinetschool les volgen worden niet zomaar aan hun lot overgelaten of mogen hun zin doen. Zij behalen net dezelfde eindtermen als in het ‘traditionele’ onderwijs. Als mijn dochter in het zesde jaar geslaagd is, is zij net zo goed in staat om te functioneren in elk soort middelbaar dan ook.

Tot slot eindigen de uitgangspunten met het volgende: de opvoeding staat niet los van de school en de maatschappij. Samen, met verschillende partijen ondersteunen we het kind in zijn leerprocessen. Kinderen krijgen in het freinetonderwijs geen huiswerk? Vergeet het maar. Ze krijgen misschien geen wiskunde schrift mee naar huis, maar het opzoekwerk stopt niet na 16 uur. Als ouders worden we betrokken in het verder uitdokteren.

De basis

Freinetonderwijs richt zich in de eerste plaats op de houding van hoe je als mensen met elkaar omgaat. Respect is hier een belangrijk gegeven. Respect voor klasgenootjes, leerkrachten, de school, de ouders en de maatschappij.

In de schoolgemeenschap wordt elke partij betrokken. Ouders worden betrokken tijdens evenementen, uitstapjes maar ook tijdens projecten. Ouders maken deel uit van de school door zich te engageren in werkgroepen. Een hoge betrokkenheid is hier belangrijk en dat is net hetgeen wat wij als ouders wensen. Wij sturen ons kind niet zomaar naar een plek waarbij we geen weet hebben van hoe of wat. Neen wij zetten ons mee in.

Een open houding van zowel ouders als leerkrachten als leerlingen zorgt voor mogelijkheid tot verandering en sluit verstarring of dogmatisme uit. De kans op ‘we doen het zo en niet anders’ bestaat hier niet. Door het samen ervaren, leren maar ook fouten maken behaalt het freinetonderwijs natuurlijke successen en dat is waar wij alleen maar achter kunnen staan als ouders.

Klassieke vooroordelen

Nu ik jullie de uitgangspunten en de basisprincipes heb meegeven wil ik nog enkele klassieke vooroordelen de wereld uit helpen.

‘Kinderen die uit een Freinetschool komen kunnen nadien niet mee in het traditionele secundaire onderwijs’

Waarom niet? Zoals ik al eerder vermeld heb behalen zij exact dezelfde eindtermen. Want zoals die voor het traditionele onderwijs zijn vastgesteld gelden deze ook voor het freinetonderwijs. Ook deze school krijgt de eindtermen opgesteld. Deze leerlingen hebben hun kennis dan niet opgedaan door het frontaal lesgeven ( leerkracht staat vooraan en leert iets), maar deze leerlingen ontwikkelen deze feitenkennis door het doen en het ervaren.

Doorheen de jaren leren kinderen in het freinetonderwijs zelfstandig onderzoek doen en verwerven zij hun nieuwe leerstof vlot. Deze - in mijn ogen sterke - eigenschap werkt alleen maar in hun voordeel tijdens het middelbaar.

Door niet alle info zomaar klakkeloos over te nemen, aan te nemen, zijn zij in staat om verder na te denken over bepaalde zaken en hebben zij het lef om door te vragen. Dit probleemoplossend denken toont aan dat deze leerlingen net een betere werk- en studiehouding aannemen.

‘Kinderen uit een Freinetschool hebben minder kennis of zijn zelfs dom’

Weer benadruk ik dat deze kinderen eindtermen moeten behalen. Ook deze school volgt een leerplan opgesteld uit het ministerie van onderwijs. Het enige verschil dat hier is, is dat deze leerstof niet komt uit traditionele handboeken, maar uit ervaringen en uit de interesses van het kind. Die interesses worden gekoppeld aan het leerplan.

‘In een Freinetschool vind je geen structuur terug’

Neen de leerlingen krijgen hier niet de vrijheid om te doen en laten wat ze willen. Wel krijgen ze de vrijheid om bewust voor dingen te kiezen. Zo kiezen ze welk werk ze eerst doen, maar tegen het einde van de vooropgestelde periode moet hun werk klaar zijn. Dus ja er is zeker een mate van vrijheid maar deze is gestructureerd.

‘Freinetkinderen kennen geen straffen’

Ook in een Freinetschool kent met regels en discipline. Vele denken dat deze kinderen worden losgelaten en ze een hele dag hun eigen zin mogen doen. Vergeet het maar. Ook hier heersen regels en afspraken. Maar de regels worden opgesteld samen met de kinderen.

Hierdoor ontstaan er sowieso minder conflictsituaties. Want het is algemeen geweten, het is een bewezen theorie, dat kinderen die het gevoel hebben een inspraak te mogen hebben in afspraken en regels, ze deze makkelijker aanvaarden en hanteren.

Uiteraard maken ook deze kinderen fouten en ontstaat er al eens ruzie, net zoals in een traditioneel onderwijs. Maar de dialoog en communicatievaardigheden die in deze methodiek worden gehanteerd zorgen ook hier weer voor een sterke eigenschap en een sterke dialoog.

Ook kinderen in een Freinetschool kunnen gestraft worden, maar de consequenties gaan steeds gepaard met een dialoog.

‘Kinderen uit een Freinetschool zijn betweters’

Kinderen mogen inderdaad hun mening kwijt tijdens verschillende participatiekanalen. Maar ook tijdens de klasgespreken en kinderraad ligt te basis van de communicatie in verantwoordelijkheid en democratie.

Deze kinderen leren inderdaad mondig te zijn en op te komen voor hun eigen mening, maar dat neemt niet weg dat ze zich niet kunnen schikken in dingen waar ze in eerste instantie niet mee akkoord lijken te zijn. Ook hier zullen ze in staat zijn door te vragen en verder na te denken over dingen. Het enige wat tot uiting komt door deze mondigheid is een probleemoplossende houding.

‘Doordat er gekeken wordt naar de klasgroep en het niveau hiervan, zijn sommige groepen dommer dan anderen’.

O – my – God, hoe vaak ik deze heb mogen horen toen ons kampeeravontuur bekend werd. Doordat er gekeken wordt naar de interesse van de groep wilt dit niet betekenen dat kinderen dom worden gehouden of dat dit nadelig is voor mijn kind. Ik hoef hier zelf geen theoretische verdediging aan te geven omdat ik deze uitspraak sowieso al nutteloos en erg belachelijk kortzichtig vindt.

Ons kind wordt een ‘Freinetje’

Wij hebben in onze straat twee schooltjes. Lekker handig, dichtbij en praktisch op de weg naar het werk. Een van de twee schooltjes is zelfs over onze onthaalmoeder, wat zou betekenen dat Annabel naar school werd gebracht en afgehaald door onze onthaalmoeder. Uiteraard zijn wij daarom eerst gaan kijken naar dat schooltje. Want hoe handig zou het geweest zijn?!

En alhoewel de leerkrachten tijdens de opendeurdag ontzettend vriendelijk waren miste ik iets. Ik stelde bijvoorbeeld de vraag hoe het in zijn werk ging, ’s ochtends. Ik kreeg het antwoord dat de kinderen mochten worden afgezet op de speelplaats en ze na een paar dagen wel hun weg zouden vinden. Persoonlijk vond ik dit zo onpersoonlijk.

Omwille van mijn voorkennis over Freinet was mijn interesse geprikkeld. Ik kon me er niet van ontdoen om deze school geen bezoekje te brengen. Daarom maakte ik samen met mijn echtgenoot een afspraak bij ‘Villa Zonnebloem’ in Mechelen. Zo een kwartiertje rijden van bij ons huis. Ons kennismakingsgesprek verliep zo positief. Ook hier stelde ik dezelfde vraag, hoe verloopt het ’s ochtends.

Alleen kreeg ik deze keer een antwoord waar ik me volledig in kon vinden. De kinderen worden afgezet aan de klas, wat men een deur – momentje noemt. De ouders mogen mee in de klas en krijgen zo de kans om een dialoog aan te gaan met de leerkracht, zonder dat hier een afspraak voor moet gemaakt worden. Zo een deur – momentje zorgt voor een constant contact tussen leerkracht en ouder, wat in mijn ogen toch twee belangrijke figuren zullen zijn in het leven van mijn dochter.

Alhoewel er maar twee open plekjes waren waagde we de sprong. We kampeerde zo een zestien nachten om een plekje te bemachtigen en daar heb ik vandaag de dag nog steeds geen spijt van. Integendeel. Wij hebben als ouders niet gekozen voor het eerste het beste schooltje, maar een school met een visie, waar wij voor de volle 100 % achterstaan.

Ik wil met deze blog ook zeker niet andere methodieken of scholen die anders werken afbreken. Net zoals ik geen ouders wil afbreken die kiezen voor een school in de buurt. Ik ben er van overtuigd dat elke mama en/of papa kiest voor die school dat hij het beste acht voor haar/zijn kind. Maar ik wil wel extra benadrukken dat ik dit ook omgekeerd verwacht. Dat ik het beu ben om in discussie te treden of onze keuze moet verdedigen tegen ouders die hun vooroordelen hebben tegenover Freinetonderwijs.Zeker als mijn gesprekspartner zijn mening uit die niet gebaseerd is op kennis maar enkel uit datgene wat hij ergens gehoord heeft.

Ik ken de verhalen van mensen die kinderen kennen waarbij het zogezegd misliep omwille van de methodiek. Maar zo een verhalen doen me weinig tot niets. Want vaak hangt hier geen context aan vast. Het is gemakkelijk om een mening te vormen over zaken die misliepen en een zondebok aan te duiden. Die omgekeerde richting wordt ook vaak gemaakt.

Laat ons allemaal een beetje openstaan voor dingen waarvan we weinig weten of ze zelf niet ervaren hebben. Laat ons openstaan voor ieder zijn of haar mening en keuzes. En laat ook Freinetscholen het respect krijgen die ze verdienen.

Met heel veel dank,

Een Freinet – mama